## HIỂU MÌNH 3- Hành trình khám phá bản thân thông qua từng mối quan hệ.

Rất nhiều người mang trong mình mong muốn có một tình yêu bình an, nhẹ nhàng, nhưng lại cảm thấy không thể rung động với những người đối xử tử tế và trân trọng mình. Họ dễ bị thu hút bởi những người lạnh lùng, lấn , thậm chí có hành vi kiểm soát và thao túng. Khi bước vào mối quan hệ, họ thường cảm thấy say mê, đắm chìm và lệ thuộc cảm xúc – dù nhận ra mình đang dần đánh mất sự tự tôn, thậm chí cả danh dự và sức khỏe tinh thần.

 Nếu quay trở lại quá khứ, chúng ta sẽ thấy rằng điều họ gọi là tình yêu, thực chất là một phản ứng thần kinh đã được lập trình từ thời thơ ấu.

Trải qua những năm tháng đầu đời trong môi trường bạo hành hoặc bị bỏ rơi, não bộ của trẻ không chỉ chịu tổn thương về mặt tâm lý mà còn thay đổi rõ rệt về mặt sinh học. Các vùng não liên quan đến cảm xúc, trí nhớ và phản ứng với nguy hiểm như hạch hạnh nhân (amygdala), hồi hải mã (hippocampus) và vỏ não trước trán (prefrontal cortex) đều có thể bị biến đổi về cấu trúc lẫn chức năng.

Hạch hạnh nhân, vùng chịu trách nhiệm xử lý cảm xúc, đặc biệt là sợ hãi, trở nên nhạy cảm quá mức. Trẻ lớn lên với trạng thái luôn cảnh giác, phản ứng mạnh với mối đe dọa dù là nhỏ nhất. Điều này khiến các mối quan hệ thân mật dễ bị đồng nhất với nguy cơ – nơi yêu thương luôn đi kèm lo âu và căng thẳng.

Hồi hải mã, vùng lưu giữ ký ức, cũng bị tổn thương. Trẻ có thể không nhớ rõ từng biến cố cụ thể, nhưng cơ thể và cảm xúc vẫn lưu giữ phản ứng nguyên vẹn. Điều này lý giải vì sao khi trưởng thành, họ dễ có cảm giác quen thuộc một cách kỳ lạ với những người gây tổn thương cho mình – bởi hệ thần kinh đã ghi nhớ mô thức đó như “tình yêu đầu đời”.

Vỏ não trước trán, trung tâm điều hành lý trí và kiểm soát hành vi, hoạt động yếu đi dưới áp lực căng thẳng kéo dài. Hậu quả là họ khó kiểm soát cảm xúc, dễ phản ứng thái quá, và thường cảm thấy bản thân như mất khả năng ra quyết định tỉnh táo khi yêu.

Vì vậy, việc rơi vào mối quan hệ độc hại không đơn thuần là lựa chọn, mà là kết quả của một hệ thần kinh đã quen vận hành theo mô hình yêu-thương-kèm-theo-đe-dọa. Những người mang vết thương này thường có ngưỡng cảm xúc bị thay đổi: hoặc quá nhạy cảm, dễ tổn thương, hoặc hoàn toàn tê liệt trước những biểu hiện yêu thương lành mạnh.

Một số người dễ khóc, dễ rung động, và rơi vào cảm giác yêu mãnh liệt chỉ sau vài lần được quan tâm. Một số khác lại cảm thấy “trống rỗng”, “vô cảm” khi được ai đó đối xử nhẹ nhàng. Với họ, sự tử tế không gây kích thích, và họ chỉ cảm thấy “được sống” khi ở trong các mối quan hệ nhiều kịch tính, thăng trầm, hoặc thậm chí bạo lực.

Càng hiểu rõ những biến đổi này, ta càng thấy rằng chữa lành không thể chỉ bắt đầu bằng lời khuyên “hãy yêu người tốt hơn”. Vì hệ thần kinh đã gắn bó với mô hình đau khổ như một vùng an toàn giả tạo. Điều người ấy cần, trước tiên, không phải là một người khác để yêu, mà là một quá trình tái lập lại mối liên hệ an toàn với chính cơ thể, cảm xúc và trí nhớ của mình.

“Cơ thể và cảm xúc của tôi đang tìm kiếm điều gì trong tình yêu – một kết nối an toàn, hay chỉ là cảm giác quen thuộc với nỗi đau?”

Khi yêu không còn là phản xạ của một hệ thần kinh từng bị tổn thương, tình yêu trở lại đúng bản chất của nó: một kết nối chân thật, tự do và nâng đỡ lẫn nhau. Một sự gặp gỡ giữa hai con người biết rõ mình là ai và cùng chọn đồng hành cùng nhau.

https://www.facebook.com/share/p/1Qq2nTHBeB/